Stadswandeling Alkmaar

Laatst gewijzigd: 12 maart 2024

Alkmaar ontstond op een strandwal rond de Laurenskerk, een kerk die dateert uit de 10e eeuw. De van rijkswege beschermde binnenstad laat een schat aan historische gebouwen zien. Deze rolstoelvriendelijke route voert langs een groot aantal van deze schitterende rijksmonumenten.

Praktische informatie

GPK-houders kunnen maximaal 3 uur gratis parkeren op de parkeerplaatsen voor gehandicapten, op betaalde parkeerplaatsen en in vergunnings-gebieden, en max. 4 uur buiten het centrum. Zie Parkeren Alkmaar.
Er is een aanrijroute vanaf station Alkmaar die heen en terug ieder ruim 500m lang is. Het station is rolstoeltoegankelijk en heeft tevens een rolstoeltoegankelijk toilet (RT).
Kort na het begin en kort voor het einde is er horeca met RT. Het gaat daarbij respectievelijk om Mojo’s Entertainment en Stadskaffee Laurens waar een lift naar het RT is.
Ook kunt u diverse musea bezoeken. Bij de start het Kaasmuseum en snel na het begin Nationaal Biermuseum De Boom met RT. Ruim 500m voor het einde van de tocht is het Stedelijk Museum Alkmaar. Vóór de ingang van dit museum is een hoge stoep. Is het niet mogelijk deze aan de linkerkant op te rijden dan kan dit om de hoek aan de rechterkant. Op verzoek mag zonder museumbezoek van het RT op de begane grond gebruik gemaakt worden.

Tijdens de route komt u langs het Wildemanshofje dat op zaterdagmiddag en zondag gesloten is.

Tip voor trackgebruikers: neem de beschrijving mee voor de weetjes.

Van de route bij De Zonnebloem is dit een in 2022 aangepaste versie.

Aanrijroute vanaf het station: neem op het station uitgang Centrum. Buiten, met de rug naar de roltrappen, steekt u via het zebrapad over en u slaat . Rij de eerste straat, SINT JOSEPHSTRAAT, uit. Ga en daarna . Aan het eind van de straat stuurt u en u steekt bij het zebrapad over. Koers over de brug en rol  in de richting van de kerk. Lees verder bij het eerste cursief van nummer 5: 'Bij de kerk staat rechts ...'

Het Waaggebouw waarin het Kaasmuseum en VVV gevestigd zijn dateert uit de veertiende eeuw en stond destijds buiten de stad aan een toegangsweg. Het maakte deel uit van een Heilige Geestgasthuis. Arme reizigers konden drie dagen worden opgevangen en er werden zieken verpleegd.

Tijdens de zomermaanden wordt hier op vrijdagochtend de overbekende kaasmarkt gehouden.

1 U start bij de ingang van het VVV/Kaasmuseum aan de kant van het plein.

• Koers naar de overkant van het plein; aan de linkerkant is horecagelegenheid Mojo’s Entertainment.
• Ga de ophaalbrug over en sla .
• Rol over VOORDAM tot de eerste kruising.

Links ziet u aan de overkant van het water op de gevel een plakkaat met daarop ‘De Boom’. Daar is het biermuseum.

• U rijdt over DIJK tot pal na de eerste brug over het water.
• Volg KOOLTUIN. Aan het eind gaat u naar de ophaalbrug.

Vanaf deze brug ziet u aan de overkant rechts een huis met een houten gevel, het Huis met de Kogel. In 1573 werd Alkmaar belegerd door de Spanjaarden. Een kanonskogel vloog door het raam van het huis van mandenmaker Jan Arendszoon. Van de zeven aanwezigen raakt niemand gewond. Ter nagedachtenis aan dit wonder werd de kogel op de gevel aangebracht.

• Na de brug slaat u , LUTTIK OUDORP.

Aan de overkant is het Huis met de Schopjes. Dit huis is gebouwd in 1609 en heeft één van de mooiste trapgevels van Alkmaar. De gevelsteen laat drie schopjes of scheppen zien die werden gebruikt in het bakkersambacht. In dit pand werkten en woonden dan ook Alkmaarse koekenbakkers.

• Rij tot de volgende brug.

2 Sla en nogmaals .

• Volg FNIDSEN.

Links achter de huisnrs. 35 tot 39 bevindt zich de Remonstrantse Kerk, een schuilkerk uit 1658, verstopt achter een houten poort met daarboven de letters R en K. De kerk heeft een prachtig interieur, met een houten tongewelf en rondom galerijen.

• Aan het eind, vóór de ophaalbrug, neemt u MIENT.

Ter hoogte van de brede dam over het water staat links het monumentale witte pand met de naam Leeuwenburg, vernoemd naar de bewoner die deze gevel liet bouwen. Deze Jacob Leeuwenburg kocht het pand in 1702 van de erven van Gerrit Floriszoon Wildeman die het gelijknamige hofje verderop in de route gesticht heeft. In 1731 kwam kreeg Leeuwenburg een nieuwe buurman. Deze merkte op dat de dakrand van Leeuwenburg uitstak en voor zijn eigen gevel langs ging. De gemeente gaf de buurman gelijk. Toen liet Leeuwenburg het wapen van Alkmaar op zijn gevel plaatsen met daarop de twee leeuwen van het wapen afgekeerd. In het stadswapen fungeren de leeuwen normaal gesproken als schildhouders die met hun voorpoten het schild vasthouden. Door de leeuwen met hun achterwerk naar het wapen te plaatsen, beledigde Leeuwenburg de stad. De gemeente heeft de situatie nooit aan laten passen; de gevel steekt tot op heden voor die van de buren langs.

Een paar huizen verder ziet u Huis De Croon met de keizerskroon van Karel V en daarnaast Huis De Zijworm waar in de zeventiende eeuw verschillende zijdehandelaren woonden. Op de gevel is een gekroonde zijdeworm te zien.

• U koerst met de bocht mee naar links en bent op VISMARKT met op het dak beelden van de visser en visvrouw.
• Even verder gaat u de brede brug over.
• Rij , KAPELSTEEG, waar op de volgende hoek de Kapelkerk is.
• U slaat en kiest op de kruising HOFSTRAAT. (Ter hoogte van de eerste zijstraat links is de synagoge.)
• Rol door tot vóór de brug.
• Sla en volg OUDEGRACHT helemaal tot de tweede brug.

3 Ga deze over en koers meteen , terug langs het water.

Op huisnr. 45 is het Wildemanshofje dat na zijn dood gesticht is door de al eerder genoemde Gerrit Wildeman. Tijdens zijn leven was hij een van de rijkste Alkmaarders. Wildeman had zijn hofje bedoeld voor oude vrouwen. Van begin af aan was het hofje oecumenisch ingesteld: alle christelijke gezindten waren er vertegenwoordigd. Tegenwoordig mogen er nog steeds geen mannen wonen en noemen de 23 bewoonsters zich ‘de hofdames’.

• Rij steeds tot op de hoek bij de Evangelisch Lutherse kerk.
• U volgt de gracht .
• Bij de trappenbrug gaat u .
• Neem de eerste afslag en houd ; u bent op de stadswallen.
• Op de splitsing stuurt u en u volgt de wallen helemaal tot aan de viersprong bij de Molen van Piet waar al generaties lang molenaars uit de familie Piet werkzaam zijn.

4 Draai (RITSEVOORT) en rij door tot huisnr. 2. (Achter de groene deur is het Hofje van Splinter. Toeristen zijn niet welkom; misschien toch proberen? De groene deur is niet gesloten.)

• Ga over de brug en koers LINDENGRACHT op.
• Na de bocht naar rechts komt u uit op een T-splitsing.
• Sla en neem het tweede straatje, GEEST.
• U volgt het straatje tot de tweede afslag links, KANISSTRAAT. Op de hoek staat een van de oudste huizen van Alkmaar.
• Rij het straatje uit.

Kwam u met de trein? Ga dan de brug over. Na het zebrapad volgt u GEESTERWEG bijna 300m. De 28m hoge Alkmaarse watertoren, die tegenwoordig in gebruik is als kantoorpand, torent boven de huizen uit. Via STATIONSWEG rolt u terug naar het station, eindpunt van deze route van De Zonnebloem.

5 Bij ZEVENHUIZEN gaat u en u rijdt richting de kerk bij het CANADAPLEIN.

Bij de kerk staat rechts het beeld van de man met de polsstok. Hij was een van de koeriers die tijdens de Spaanse belegering briefjes de stad uit smokkelde, in zijn polsstok. Briefjes met het verzoek de dijken door te steken zodat het land rondom de stad onder water zou komen te staan. Aan het verzoek werd voldaan en de soldaten sloegen op de vlucht.

De grote Sint Laurenskerk is trots op het wereldberoemde Schnitgerorgel. Nog steeds komen organisten uit de hele wereld tijdens speciale concerten naar de stad om het orgel te bespelen.

Op het plein is links het Stedelijk Museum.

• U koerst , houdt de kerk rechts en gaat langs Stadskaffee Laurens.
• Draai iets verder LANGESTRAAT in; u komt bij het Stadhuis.

Het gebouw is tussen 1509 en 1520 gebouwd in de gotische stijl en heeft een opengewerkte peervormige torenspits. Onder de trappen zitten twee raampjes; links zaten ter dood veroordeelden en rechts de overige gevangenen. Tweemaal per jaar kwam de beul de vonnissen voltrekken, wat een groot en gruwelijk volksspektakel was.

Iets voorbij het Stadhuis staat een pand met een prachtige erker dat zijn naam
ontleend aan de herberg die hier gestaan heeft: het Moriaanshoofd. Kijk ook even naar de top van de gevel.

• Op de eerste kruising na het Stadhuis slaat u bij de HEMA en op de volgende kruising , GEDEMPTE NIEUWESLOOT.

U komt langs het Hof van Sonoy met zijn opmerkelijke toren. Hier was vroeger het St. Maria Magdalenaklooster. Vermoedelijk had de toren de functie van uitkijktoren.

• Koers en ga de smalle straat (MAGDALENENSTRAAT) met vele winkeltjes in.
• Aan het eind bent u terug bij het VVV met Kaasmuseum, eindpunt van deze route van De Zonnebloem.